Η ψυχογεωγραφία (psychogeography) Guy-Ernest Debord, introduction to a Critique of Urban Geography, nothingness.org συνοψίζει στοιχεία από τη θεωρία και τις δράσεις των καταστασιακών (όπως και συνηθίζεται να αποκαλούνται τα μέλη της Καταστασιακής Διεθνούς –International Situationist) τα οποία και εφαρμόζει στο επίπεδο της ευρωπαϊκής πόλης όπως αυτή προέκυψε και διαμορφώνεται μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι μια πρακτική η οποία ξεκίνησε ως παρατήρηση και πειραματισμός πάνω στη βιωμένη αντίληψη της αστικής κατάστασης για να καταλήξει στο προϊόν της 'έρευνας' αυτής, την 'καταστασιακή πόλη' (Situationist city) και τη γενικότερη θεωρία της 'ενωτικής πολεοδομίας' (Unitary Urbanism).
Σύμφωνα με τον Guy Debord η ψυχογεωγραφία είναι …η ακριβής μελέτη των νόμων και των ιδιαίτερων επιδράσεων του γεωγραφικού περιβάλλοντος, συνειδητά, οργανωμένου ή μη, πάνω στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των ατόμων….Καταστασιακή Διεθνής τεύχος 2ο στο Internationale Situationiste, το ξεπέρασμα της τέχνης (ανθολογία κειμένων της καταστασιακής διεθνούς) μετάφραση Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, Ύψιλον βιβλία Ιούνιος 1999, Αθήνα σελ 84 και μπορεί να αναλυθεί συντακτικά σε δύο διαδικασίες: την περιπλάνηση (drift) και τη σύνταξη των λεγόμενων ψυχογεωγραφικών χαρτών.
drift - a cluster
Η περιπλάνηση είναι μια πράξη η οποία εξαρτάται τόσο από το 'αστικό σκηνικό' όσο και από τις επιθυμίες και την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο περιπλανώμενος αν και θεωρητικά… Ένα ή περισσότερα άτομα που ρίχνονται στην περιπλάνηση απαρνιούνται, για κάποιο μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα, τους λόγους για τους οποίους συνήθως μετακινούνται και δρουν, τις σχέσεις τους, τις δουλειές τους και τις συνηθισμένες διασκεδάσεις τους, για να αφεθούν ελεύθερα όπου τα πάει ο χώρος κι οι συναντήσεις που αντιστοιχούν σε αυτόν. Σ' αυτό το πείραμα το τυχαίο παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο απ' όσο θα νόμιζε κανείς: από τη σκοπιά της περιπλάνησης κάθε πόλη έχει ένα ψυχογεωγραφικό ανάγλυφο, έχει σταθερά σημεία ή στροβίλους που απαγορεύουν την πρόσβαση σε ορισμένες ζώνες ή την έξοδο από αυτές.
Στην ενότητα της όμως η περιπλάνηση περιλαμβάνει ταυτόχρονα αυτή την ελευθερία μετακίνησης και την αναγκαία αντίφαση της, την κυριαρχία πάνω στις ψυχογεωγραφικές μεταβολές- η οποία κερδίζεται με τη γνώση και των υπολογισμό των δυνατοτήτων τους.
Η συνθήκη του να αφήνεται κανείς (να παρασυρθεί) (letting go) εξασφαλίζει την απερίσπαστη αφομοίωση στο περιβάλλον με σκοπό την αναγωγή αυτού σε οδηγό. Αντί της περιγραφής του αντικειμένου (εν προκειμένω του αστικού περιβάλλοντος) επιλέγεται να γίνει ο δράστης ένα ενιαίο σώμα με το αντικείμενο.
Αυτό το role playing συνδέεται με τη γενικότερη παιγνιώδη διάθεση στους κόλπους της ομάδας και συνιστούσε για εκείνους μία νέα συμπεριφορά η οποία αποσκοπούσε στην απελευθέρωση των ιδιοτήτων εκείνων που θεωρούσαν ότι δεν έχουν ήδη αλλοτριωθεί από τον τρόπο παραγωγής και ζωής της εποχής, άλλωστε η ψυχογεωγραφία αποσκοπεί στην ‘ενωτική πολεοδομία’ την εναλλακτική πρόταση, κατά τους καταστασιακούς, της μοντέρνας πολεοδομίας που υπαγόρευαν τα CIAM. Η πολεοδομία είναι ο σύγχρονος τρόπος εκτέλεσης του αδιάκοπου έργου που διαφυλάσσει την ταξική εξουσία: η διατήρηση της εξατομίκευσης των εργαζομένων που τους είχαν επικίνδυνα συγκεντρώσει οι αστικές (urbaine) συνθήκες παραγωγής.' Γκυ Ντεμπόρ, Η κοινωνία του θεάματος, Εκδοτική Θεσσαλονίκης 1986, Θεσσαλονίκη, σελ 121 και ενδεικτικά ‘Η ενωτική πολεοδομία δεν είναι πολεοδομική θεωρία αλλά κριτική της πολεοδομίας’ Καταστασιακή Διεθνής, τευχος 3ο, Δεκέμβρης 1959, διευθ Γκυ Ντεμπόρ, στο Internationale Situationiste, το ξεπέρασμα της τέχνης, ανθολογία κειμένων της καταστασιακής διεθνούς, ύψιλον βιβλία, Αθήνα 1999 σ111 Από την πρώτη στιγμή που διατυπώθηκε η ιδέα της ψυχογεωγραφίας (το 1954 στο πρώτο τεύχος του Potlach, όργανο των Λετριστών της Γαλλίας) ήταν παιχνίδι και συγκεκτιμμένα ένα παιχνίδι ψυχογεωγραφικό της εβδομάδας.Potlach no1, "Le jeu psychogÈographique de la semaine" Στο ‘άρθρο’ ζητούνταν από τους αναγνώστες να διαλέξουν μια περιοχή, μία λιγότερο ή περισσότερο κατοικημένη πόλη, ένα περισσότερο ή λιγότερο ζωντανό δρόμο και εκεί να χτίσουν ένα σπίτι, να το επιπλώσουν και να το εξοπλίσουν με ότι υπήρχε πρόχειρο γύρω τους, να διαλέξουν μέρα και ώρα, τους καταλληλότερους ανθρώπους, δίσκους γραμμοφώνου και κατάλληλο αλκοόλ έτσι ώστε να κάνουν μία συζήτηση η οποία θα εξαρτάται από το κλίμα και τις αναμνήσεις. Εάν δε παρεμβάλλονται λάθη στους υπολογισμούς σας η αντίδραση σας θα πρέπει να είναι ικανοποιητική. (παρακαλούμε να αποστείλετε το αποτέλεσμα στους συντάκτες). Η εμμονή με το παιχνίδι είναι διάχυτη σε όλα τα κείμενα των καταστασιακών. Ενδεικτικά Alice Becker-Ho και Guy Debord, Το παιχνίδι του πολέμου, Ελευθεριακή κουλτούρα Φεβρουάριος 2004, Αθήνα Πρόκειται σαφώς για παιχνίδι και δε μπορεί να αμφισβητηθεί ότι διατηρούσε την ιδιότητα του αυτή ακόμη κι όταν βρισκόταν (η έννοια) είτε στην ίδια πρόταση δίπλα σε αποφθέγματα του Μαρξ, ή έννοιες που αποσκοπούσαν σε μια ‘επαναστατική καθημερινότητα’. παρεπιπτόντως ο όρος psychogeography εμφανίζεται στο έργο του Freud, the psychopathology of everyday life αλλά με εντελώς διαφορετική σημασία όπως οι ατμόσφαιρες (ambiances) και η μεταστροφή (detournement), ή ως voice over σε ταινίες ενώ παράλληλα προβάλλονται εικόνες από τον πόλεμο στην Αλγερία και επεισόδια κατά τη διάρκεια του Μάη του 1968. Το παιχνίδι άλλωστε προϋποθέτει τη σύνδεση με απτά αντικείμενα τα οποία δύνανται αναπαράστασης. Sigmund Freund, creative writers and daydreaming, στο Sigmund Freund, the standard edition of the complete psychological works, volume IX, Jensen’s ‘Gradiva’ and other works, Vintage, London 2001 σ144. Στο ίδιο υπάρχει και η προσέγγιση αναλυτικά στην ετυμολογία του παιχνιδιού Spiel. Απλώς το terrain του συγεκριμμένου παιχνιδιού (Spiel) είναι πολύ μεγάλο, αυτό του Παρισιού και οι συμμετέχοντες στο παιχνίδι είναι Schauspielers, μύστες κάποιας μορφής ‘φαντασιακής γραφής’ τα ίχνη των οποίων διασπείρονται μέσω της περιπλάνησης και αποκρυσταλλώνονται στους ‘ψυχογεωγραφικούς χάρτες’. Αυτό δε συνέβαινε για λόγους που αποζητούν τη δημιουργία ενός αρχείου αλλά για λόγους μελέτης περισσότερο των συνθηκών που επικράτησαν στη δράση της περιπλάνησης. Με δεδομένο ότι το τέλος της περιπλάνησης ερχόταν συνήθως μετά από βιολογική κόπωση η κόπωση αυτή διύλιζε κατά κάποιο τρόπο και τις σημαντικές ενότητες από αυτές που δεν εμφάνιζαν κάποιο ενδιαφέρον. Η πειραματική συμπεριφορά που ερευνά την υπόθεση της ενιαίας πολεοδομίας αναλύεται σε δύο βήματα, τριων μερών συνολικά: drift (αφήνεσαι, παρασύρεσαι) και συνοψίζεις την περιπλάνηση σε μία αναπαράσταση αυτής, ένα (ψυχογεωγραφικό) χάρτη. Αν ωστόσο ο χάρτης συνοψίζει την περιπλάνηση τότε αρκεί να διαβάσει κανείς ένα ψυχογεωγραφικό χάρτη και να έχει μια επαρκή εινόνα της διαδικασίας αυτής; Είναι προφανές ότι δεν είναι μεταδόσιμη και περιγράψιμη η διαδικασία. Σκοπός είναι η αναπαράσταση σε ένα χάρτη (προσκόλληση σε απτό αντικείμενο) της έλξης ενός σχεδίου δράσης, προς ένα , detoured terrain. Ωστόσο το detoured terrain δεν είναι μονάχα αυτό του υπαρκτού Παρισιού αλλά ενός terrain πιο κοντά στη χωρική έκφραση του υποσυνείδητου όπως αυτό αναδύεται σε μια κατάσταση ονειροπόλησης (daydreaming) σε ένα αστικό context.. Η ίδια η εικόνα του χάρτη αυτή η θραυσματική απεικόνιση της πόλης όπως αυτή εκφράζει χωρικά τη φαντασίωση και τις επιθυμίες των δραστών.
Η περιπλάνηση (drift) (με τη ροή των δράσεων της, τις χειρονομίες, τους περιπάτους και τις συναντήσεις που προκύπτουν μέσω αυτής) ήταν στη συνολικότητα της ακριβώς ότι η ψυχανάλυση στη γλώσσα. … Η περιπλάνηση σίγουρα είναι μία τεχνική, σχεδόν θεραπευτική. Ivan Chtcheglov, formulary for a new urbanism, potlatch no 1, 1953
Αν και αρχή της περιπλάνησης είναι η συνθήκη του let go ο δράστης δε μπορεί ποτέ να αποροφηθεί πλήρως στη διαδικασία εξ’ ου και η δυνατότητα που έχει στο τέλος της διαδικασίας να συντάξει ένα χάρτη ο οποίος αποτελείται από διάφορες περιοχές με ιδιαίτερες ambiances οι οποίες συνδέονται με βέλη τα οποία προσδιορίζουν την κατεύθυνση του πλάνητα σχεδόν με τον τρόπο που οι λέξεις μπαίνουν στη σειρά ως αποτέλεσμα της ‘αυτόματης γραφής’ των σουρεαλιστών. Είναι γνωστό ότι η Καταστασιακή Διεθνής προήλθε ως μεταμόρφωση της ομάδας των Λεττριστών μαζί με την ενσωμάτωση και άλλων ομάδων με παραπλήσιες ιδέες όπως η CoBrA. Ωστόσο κοινό σημείο αναφοράς ήταν για όλους ο σουρεαλισμός μεταξύ άλλων ο οποίος είναι γνωστός για τη σχέση του με τη ψυχανάλυση σε θεωρητικό επίπεδο. Παρόλα αυτά η κριτική σε βασικές αρχές αυτού ήταν εξαιρετικά έντονες ειδικά για ζητήματα που αφορούσαν στην ‘έλξη για το άγνωστο και το μυστήριο με κάθε κόστος’ και τα διάφορα ‘παράδοξα συμπεράσματα τα οποία παρέπεμπαν στη θεοσοφία’. Simon Sadler, the situationist city, mit press, London 1999, σ80 όπως και ‘…ένας τέτοιος περίπατος (αναφέρεται στο drift) που συμπλέκει την περιπλάνηση και μια δραστηριότητα που σε ωθεί στο να προχωράς, η οποία αναμιγνύει νοήματα από την μνήμη και το τυχαίο καθώς και τυχαίους συσχετισμούς με αντικείμενα και ανθρώπους που απαντώνται ήταν μια τεχνική που πάρθηκε με τη μορφή collage από το σουρεαλισμό, την κοινωνική ψυχολογία του Bergson… Vidler Anthony, the architectural uncanny, essays in the modern unhomely, the mit press, London, 1992 Οι χάρτες κατασκευάζονταν από μνήμης. Αποτελούνται από κομμάτια 'επισήμων' χαρτών των πόλεων όπου η περιπλάνηση γινόταν. Οι 'ενότητες ατμοσφαιρών' της συγκεκριμένης περιπλάνησης κοβόντουσαν και τοποθετούνταν με τρόπο ο οποίος δεν είχε σχέση με τον προσανατολισμό, αλλά με τρόπο ο οποίος είχε να κάνει με τη διαδρομή που ακολουθήθηκε κατά τη διάρκεια της περιπλάνησης. Οι 'κόμβοι' αναδεικνυόντουσαν σε σχέση με τις 'δευτερεύουσες' ενότητες και τα στοιχεία αυτά συνδεόντουσαν με βέλη τα οποία υποδείκνυαν την πορεία του περιπλανώμενου καθώς και τα σημεία που ξεκίνησε και τελείωσε η περιπλάνηση. Οι χάρτες αυτοί δεν είχαν κλίμακα και αυτό επέτρεπε να τονιστεί μια 'ενότητα' με το να προβληθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα. Έτσι μια μικρή γειτονιά μπορεί να εμφανιζόταν μεγαλύτερη από μια ολόκληρη συνοικία αν η ατμόσφαιρα αυτής ήταν πιο ισχυρή. Την ίδια στιγμή ωστόσο δεν υπήρχε αξιολογικό σύστημα στην απεικόνιση των ατμοσφαιρών με αυστηρό τρόπο καθώς δεν υπήρχε πάγια κλίμακα απεικόνισης των ατμοσφαιρών των ενοτήτων. Φυσικά ολόκληρα ενδιάμεσα μέρη δεν απεικονιζόντουσαν καθώς δεν είχαν καμιά ουσιαστική σημασία για την περιπλάνηση. Αυτό το οποίο προέκυπτε δεν ήταν ένα δίκτυο 'θραυσμάτων' πόλης. Τα θραύσματα αυτά στη πράξη αποτελούσαν γεγονότα που δεν εκτυλίσσονται σε ένα ιστό (αστικό, πολεοδομικό) αλλά γεγονότα που αναδύονταν μέσα από το εννιαίο σώμα δράστη terrain. Η δυναμική της περιπλάνησης αναδεικνύει τις ατμόσφαιρες αυτές ως γεγονότα και όχι η γειτνίαση και η εγγύτητα όπως υποδηλώνει ένας ιστός. Αυτό συμβαίνει διότι είναι δυνατό σε μια περιπλάνηση να μην 'ενεργοποιηθεί' καθόλου η δυναμική μιας περιοχής ακόμη και αν η περιπλάνηση είναι σχεδόν κυκλική. Δεν υπάρχει κάτι επειδή απλά απεικονίζεται στο χάρτη αλλά επειδή παρουσιάζει κάποια δυναμική.
Το ότι ο πλάνητας δεν αφήνεται ποτέ πλήρως στο αστικό περιβάλλον σημαίνει ότι η κατάσταση ονειροπόλησης στην οποία μπαίνει λογοκρίνεται από το εγώ του. Το εγώ λογοκρίνει αυτή τη μεταφορά στη φαντασίωση της ambiance (ατμόσφαιρας) επιστρέφοντας το δράστη στον λογοκεντρισμό του αστικού περιβάλλοντος, στο έκδηλο περιεχόμενο της ονειροπόλησης του όπως αυτό διαρθρώνεται γύρω από την αρχιτεκτονική της τυπολογίας, της όψης και της λεπτομέρειας αυτής ενώ η ψυχογεωγραφία αντιλαμβανόταν τα κτίρια μέσω της χρήσης τους, της ιστορίας τους και του συλλογικού και συνειρμικού νοήματος τους Simon Sadler, the situationist city, mit press, London 1999, σ140.Η ψυχογεωγραφία επιστρατεύει τη μνήμη και όχι τη λογική, η μετάβαση από μία ambiance σε μία άλλη λειτουργεί με βάση το μηχανισμό της διέγερσης στο παρόν (εξαιτίας μιας ambiance) μιας βασικής επιθυμίας η οποία έχει ικανοποιηθεί στο παρελθόν (και οι οποίες κατά Freud πρόκειται για επιθυμίες που σχετίζονται με τη νηπιακή ηλικια) που υπόσχεται ότι θα εκπληρωθεί στο μέλλον (εντός μιας άλλης ambiance). Ο Walter Benjamin αναφερόμενος στο βιβλίο του Chesterton για τον Dickens γράφει: Οι αποκαλυπτικές αναπαραστάσεις της μεγάλης πόλης… είναι η δουλειά εκείνων που έχουν διασχίσει ολόκληρη την πόλη μέσω της απουσίας τους, χαμένοι στη σκέψη και την ανησυχία… όταν τελείωνε με τη δουλειά του που τον έκανε να υποφέρει, δεν έχει άλλη επιλογή από το να περιπλανιέται (drifting) και περιπλανήθηκε σε περισσότερο από το μισό Λονδίνο. … Δεν πήγε εκεί για να παρατηρήσει κάτι, δεν έψαχνε στο Charring cross για να ανέλθει πνευματικά ή για να μετρήσει τις λάμπες στο Holborn και να εξασκήσει την αριθμητική του. … Ο Dickens δεν έβαλε (stamp) αυτές τις τοποθεσίες στο μυαλό του, έβαλε το μυαλό του σε αυτές τις τοποθεσίες. Walter Benjamin, Charles Baudelaire: a lyric poet in the era of high capitalism, new left books, London, 1973. Δε θα αμφέβαλλε κανείς ότι το ίδιο μπορεί να λεχθεί παραφρασμένα και για τους καταστασιακούς. Δεν είχαν ίχνη του Σηκουάνα στη σκέψη τους, η σκέψη τους ήταν ίχνος στο Σηκουάνα. Αυτό που δημιουργεί είναι μια ονειροπόληση (daydream) μιας φαντασίωσης, που φέρει τα ίχνη της προέλευσης της από την περίσταση που την προκάλεσε και από τη μνήμη. Sigmund Freund, creative writers and daydreaming, στο Sigmund Freund, the standard edition of the complete psychological works, volume IX, Jensen’s ‘Gradiva’ and other works, Vintage, London 2001 σ147-148 Η διατύπωση της φαντασίας και της επιθυμίας κατ’ επέκταση είναι χωρική, αυτό που αναδύεται είναι αυτό που 'μπορεί να είναι' σε αντίθεση με αυτό που θα 'έπρεπε να είναι' (εγώ) ή που έχει 'προγραμματιστεί να είναι' (υπερεγώ). Σε αντίθεση με το χρόνο για τον οποίο σημειώνει ο Constant στο New Babylon ότι δεν έχει καμιά αξία και εννοεί φυσικά την αξία αυτή εργαλειακά. Η ύπαρξη θα εμφανίζεται όχι μέσω του αφηρημένου χρόνου αλλά μέσα από τη μετάλλαξη των καταστάσεων, αποφάσεις του τύπου τι κάνουμε τώρα θα παίρνονται όχι μέσω της τυραννίας του ρολογιού αλλά μέσω του ενστίκτου, όπως σε ένα party ή σε ένα καρναβάλι. Simon Sadler, the situationist city, mit press, London 1999, σ144-5 Αυτή η δυνατότητα μεταστροφής (detour) του αστικού περιβάλλοντος-αντικειμένου είναι συγκροτησιακό χαρακτηριστικό της θεωρίας των καταστασιακών, η δυνατότητα που εμπεριέχει το αντικείμενο σε αντίθεση με την ιδιότητα του η οποία και αμφισβητείται. Δε θεωρείται κατά τα άλλα ότι το αντικείμενο έχει κάποιο νόημα αλλά αντίθετα ότι αποκτά το νόημα του μέσω του συσχετισμού του με άλλα αντικείμενα και με βάση την ελειπτική της ικανοποίησης της επιθυμίας η οποία και ωθεί σε όλη αυτή την ενεργοποίηση. Δράση = δήλωση της επιθυμίας ικανοποίησης της φαντασίωσης.
Ως φυσική λογική συνέχεια, οι ενότητες ατμοσφαιρών αλληλεπιδρούν μεταξύ τους δημιουργώντας αυτό το οποίο οι καταστασιακοί αποκαλούσαν 'κόμβους ατμοσφαιρών' για να προσδιορίσουν τις περιοχές εκείνες που λειτουργούν σαν συνδετικοί δεσμοί στις οποίες ο περιπλανώμενος συνήθως επανέρχεται κατά τη διάρκεια της δράσης λόγω της έλξης που ασκούν τα χαρακτηριστικά της σε αυτόν και τη δράση του. Είναι αυτονόητο ότι δε μπορούμε να διαχωρίσουμε το δράστη από την πράξη του γιατί σε αυτή την περίπτωση θα οδηγούμασταν στην αναγκαστική αποδοχή εξάλειψης είτε των ατμοσφαιρών των ενοτήτων είτε της προσωπικότητας του ατόμου. Οι ατμόσφαιρες ασκούν μία σαγήνη η οποία σχηματοποιείται σε αυτή τη δύναμη έλξης. Το πρόγραμμα της κατασκευής καταστάσεων όπως διατυπώθηκε από τους καταστασιακούς μπορεί να περιγραφεί ψυχαναλυτικά με τον τρόπο που προσεγγίζεται το θέμα του schock στην αρχιτεκτονική του Bernard Tschumi. Νίκος Σιδέρης, αρχιτεκτονική και ψυχανάλυση: φαντασίωση και κατασξευή, future, αθήνα 2006 s111-124. Ωστόσο μια περιπλάνηση υπάρχει περίπτωση να γίνεται εν μέσω περιοχών οι οποίες δε διαθέτουν χαρακτηριστικά τα οποία να είναι ισχυρά αρκετά ώστε να συνθέσουν μια ατμόσφαιρα. Σε αντιστοιχία με τους κόμβους υπάρχουν και οι περιοχές εκείνες που αποτελούν απλά κενά τα οποία απλά κανείς καλείται να διασχίσει αναζητώντας μια νέα ατμόσφαιρα.(Αυτό δεν είναι γνωστό από την αρχή καθώς από τη στιγμή που εξετάζουμε σχέσεις μια ενότητα με ισχυρή ατμόσφαιρα τη μια στιγμή μπορεί να ομοιάζει συστήματος σε κατάσταση πολύ κατώτερη –ενεργειακά- κάποια άλλη στιγμή.) Η συνέχεια των ατμοσφαιρών σε αυτή την περίπτωση διακόπτεται με μάλλον αποπροσανατολιστικό συναίσθημα. Η δυνατότητα επανάληψης της πράξης της περιπλάνησης ωστόσο σαφώς μπορούσε να αναδείξει περιοχές οι οποίες διατηρούσαν μια σταθερά έντονη ατμόσφαιρα. Το ίχνος που επαναλαμβάνεται σε αυτή την περίπτωση δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά μία εκδήλωση παραπλήσια της πρωταρχικής εμπειρίας ικανοποίησης η οποία ωστόσο δεν αντλείται απαραίτητα από τη νηπιακή ή τη βρεφική ηλικία αν και καταφανώς αποτελεί εσωτερικευμένη δομή και λειτουργεί καθοδηγώντας την επιθυμία Νίκος Σιδέρης, αρχιτεκτονική και ψυχανάλυση: φαντασίωση και κατασξευή, future, αθήνα 2006 σ37 εξ’ ου και αποκτούν χωρική έκφραση χωρίς να τροποποιείται το περιεχόμενο τους. Αυτές οι περιοχές σαφώς ήταν και οι αγαπημένες για τους περιπλανώμενους.
Συνοψίζοντας, η περιπλάνηση ως δράση δεν είναι μια καθαρά αυτοματοποιημένη δραστηριότητα που στηρίζεται στο τυχαίο αλλά ούτε και μια απόλυτα λογική δραστηριότητα, αλλά μια ψυχική διεργασία που περιστρέφεται γύρω από την επιθυμία ικανοποίησης της φαντασίωσης. Η απαραίτητη κατάσταση στην οποία πρέπει να περιέλθει ο flaneur είναι αυτή της ονειροπόλησης (daydreaming) και η δράση της ψυχογεωγραφίας δε θα ήταν δυνατή χωρίς το μηχανισμό της ονειροπόλησης σε σχέση με τις ambiances δηλαδή τη διέγερση στο παρόν (εξαιτίας μιας ambiance) μιας βασικής επιθυμίας που υπόσχεται ότι θα εκπληρωθεί στο μέλλον (συνθήκη που εξασφαλίζει τη συνέχεια της περιπλάνησης) ενώ έχει ήδη ικανοποιηθεί στο παρελθόν (εντός μιας άλλης ambiance που αναφέρεται στην Πρωταρχική Εμπειρία Ικανοποίησης).
'Τα γεγονότα υπακούν στη τύχη μόνο αν κάποιος δε γνωρίζει τους νόμους στους οποίους υπακούν.'
Guy Ernest-Debord, 'L' architecture et le jeu', Potlach no20, Paris, May 1955
Βιβλιογραφία
Guy-Ernest Debord, introduction to a Critique of Urban Geography, nothingness.org
Internationale Situationiste, το ξεπέρασμα της τέχνης (ανθολογία κειμένων της καταστασιακής διεθνούς) μετάφραση Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, Ύψιλον βιβλία, Αθήνα 1999
Γκυ Ντεμπόρ, Η κοινωνία του θεάματος, Εκδοτική Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1986
Potlach no1, "Le jeu psychogÈographique de la semaine"
Alice Becker-Ho και Guy Debord, Το παιχνίδι του πολέμου, Ελευθεριακή κουλτούρα Φεβρουάριος 2004, Αθήνα
Sigmund Freund, the standard edition of the complete psychological works, volume IX, Jensen’s ‘Gradiva’ and other works, Vintage, London 2001
Ivan Chtcheglov, formulary for a new urbanism, potlatch no 1, 1953
Simon Sadler, the situationist city, mit press, London 1999,
Vidler Anthony, the architectural uncanny, essays in the modern unhomely, the mit press, London, 1992
Walter Benjamin, Charles Baudelaire: a lyric poet in the era of high capitalism, new left books, London, 1973.
Νίκος Σιδέρης, αρχιτεκτονική και ψυχανάλυση: φαντασίωση και κατασξευή, future, αθήνα 2006
Ernest-Debord, 'L' architecture et le jeu', Potlach no20, Paris, May 1955
Αναρτήσεις
