H περιπλάνηση μέσα στη πόλη ως αρχή σχεδιασμού αυτής, στη θεωρία της 'ενωτικής πολεοδομίας' της Καταστασιακής Διεθνούς.

Ψυχογεωγραφία

Η ψυχογεωγραφία είναι:

-Οι 'σκάλες' και οι 'φανταστικές φυλακές' του Piranesi

-Οι παρουσιάσεις φανταστικών ανακτόρων και το εξωτικό παλάτι που έχτιζε στον ελεύθερο χρόνο του, ο ταχυδρόμος, Ferdinand Cheval.

-Το 'confessions of an english opium-eater' του Thomas De Quincey

-H ατμόσφαιρα στα έργα του Edgar Allan Poe

-Ο Κάρολος Μπωντλαίρ

-Ο Claude-Nicolas Ledoux

-Η 'Νάντια' του Μπρετόν (αν και ποτέ δεν το ομολόγησαν).

Η ψυχογεωγραφία συνοψίζει στοιχεία από τη θεωρία των καταστασιακών (όπως και συνηθίζεται να αποκαλούνται τα μέλη της Καταστασιακής Διεθνούς –International Situationist- τα οποία και έδρασαν κάτω από το συγκεκριμένο όνομα στο διάστημα 1957-1972) τα οποία και εφαρμόζει στο επίπεδο της ευρωπαϊκής πόλης όπως αυτή προέκυψε και διαμορφώνεται μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι μια πρακτική η οποία ξεκίνησε ως παρατήρηση και πειραματισμός πάνω στα στοιχεία της αστικότητας για να καταλήξει στο προϊόν της 'έρευνας' αυτής, όπως θα μπορούσε να αποκαλέσει κανείς, αυτό που είναι γνωστό ως η 'καταστασιακή πόλη' (Situationist city) και η γενικότερη θεωρία της 'ενωτικής πολεοδομίας' (Unitary Urbanism).

Περιπλάνηση

Η περιπλάνηση (drift) είναι το εργαλείο το οποίο οι καταστασιακοί χρησιμοποιούν για την ανάγνωση των πόλεων. Είναι μια πράξη η οποία εξαρτάται τόσο από το 'αστικό σκηνικό' όσο και από τις επιθυμίες και ψυχολογικές συνιστώσες που συνιστούν το άτομο το οποίο την ασκεί τη στιγμή που την ασκεί. Την ίδια στιγμή αποτελεί και μια μορφή 'αυτόματης γραφής', το ίχνος το οποίο ο περιπλανώμενος αφήνει στην ίδια τη πόλη ανακατασκευάζοντας την παράλληλα(1). 1. Πολλά μέλη της Καταστασιακής Διεθνούς προέρχονται από ομάδες που είχαν μια τουλάχιστον χαλαρή σχέση με το σουρεαλισμό όπως αυτή των Λετριστών. Αυτή η διπλή κίνηση (η πεπερασμένη πόλη που επιβάλλει τα όρια της περιπλάνησης και η πόλη την οποία βιώνει ο περιπλανώμενος χωρίς να την εξαντλεί) είναι μία αδύνατο να ξεπεραστεί συνθήκη ωστόσο είναι από τις πρώτες φορές που έχουμε μια θεωρία για την πόλη η οποία θέτει τα όρια αυτής στα όρια της εμπειρίας του ατόμου που δραστηριοποιείται σε αυτή. Μέσω αυτής της σχεδόν υποκειμενικής αντίληψης έχουμε και την αμφισβήτηση της πόλης ως ενός ενιαίου, παγίου συνόλου και την παράλληλη ανάδειξη της πολλαπλότητας των στοιχείων που την απαρτίζουν και τα οποία στοιχεία προκύπτουν με τρόπο ο οποίος δεν είναι λογικός αλλά αντίθετα εξαρτάται από καθαρά ποιοτικά χαρακτηριστικά(2). 2. “Η λιγότερο απομυθοποιητική έρευνα αποκαλύπτει ότι οι ποιοτικές ή ποσοτικές διαφορετικές επιρροές των ξεχωριστών αστικών διακόσμων δε μπορούν να αποφασιστούν αποκλειστικά στη βάση της εποχής ή του αρχιτεκτονικού στυλ, ακόμη λιγότερο στη βάση των συνθηκών στέγασης.”

Η αντιμετώπιση της πόλης ως σκηνικό καθιστά την πόλη ένα άθροισμα σκηνογραφικών ενοτήτων (γειτονιές) οι οποίες αποτελούνται από σκηνικά (κτίρια) στο ενδιάμεσο των οποίων αναπτύσσεται αυτό που αποκαλούσαν 'ατμόσφαιρα' (ambiance) η οποία κατά κάποιο τρόπο αποτελεί και το μέτρο της. Αυτόματα η χρήση των κτιρίων και το πρόγραμμα αυτών δεν εμφανίζεται αυτό καθαυτό αλλά υπάρχει μόνο αυτό το οποίο γίνεται αντιληπτό στο πεδίο της κοινωνικής δράσης το οποίο και είναι ο 'δημόσιος χώρος' ο οποίος και ταυτίζεται με την μικροκλίματα της 'ατμόσφαιρας', τα όρια που μπορεί να αντιληφθεί ανά πάσα στιγμή ο περιπλανώμενος. Μία περιοχή αμιγής κατοικίας για παράδειγμα γίνεται αντιληπτή μέσω των χαρακτηριστικών του δημοσίου χώρου της τα οποία ωστόσο είναι πιθανό να ομοιάζουν με μια περιοχή διαφορετικού χαρακτήρα (για παράδειγμα μιας περιοχής μικτής κατοικίας ή μιας περιοχής αναψυχής). Άρα αυτό που επικρατεί είναι αυτό που 'μπορεί να είναι' σε αντίθεση με αυτό που θα 'έπρεπε να είναι' ή που έχει 'προγραμματιστεί να είναι'. Αυτή η δυνατότητα μεταστροφής (detour)(3) Για το βαθμό ανοιχτότητας (openness) της αντιμετώπισης αυτής αξίζει κανείς να διαβάσει το Luther Blisset, ο Γκυ Ντεμπόρ είναι πραγματικά νεκρός, ΟΞΥ προϊόν Ηρόδοτος 2000, Αθήνα υπό το πρίσμα του ποιος τελικά θα μπορούσε να το έχει γράψει. του αντικειμένου είναι και συγκροτησιακό χαρακτηριστικό της θεωρίας των καταστασιακών, η δυνατότητα που εμπεριέχει το αντικείμενο σε αντίθεση με την ιδιότητα του η οποία και αμφισβητείται, δε θεωρείται κατά τα άλλα ότι το αντικείμενο έχει κάποιο νόημα αλλά αντίθετα ότι αποκτά το νόημα του μέσω του συσχετισμού του με άλλα αντικείμενα. Αυτές οι δυνατότητες μπορεί να εκδηλωθούν βέβαια αλλά μπορεί και όχι ωστόσο υπάρχουν και προσδιορίζουν ένα αντικείμενο το οποίο βρίσκεται σε μια κατάσταση μεταβολής της 'εσωτερικής του ενέργειας' για να δανειστούμε ένα παράδειγμα από τη θερμοδυναμική(4). 4. Τα συστήματα ανταλλάσουν πληροφορίες κατά κάποιο τρόπο και ισχύουν γενικά οι παρακάτω συνθήκες:

-δύο συστήματα αλληλεπιδρούν

-το ένα σύστημα δέχεται πληροφορίες που ταράζουν την εσωτερική ηρεμία του

-επαναπροσδιορίζεται η εσωτερική κατάσταση του συστήματος

-το σύστημα αυτό εμφανίζεται ως νέο στο περιβάλλον του με αποτέλεσμα να δίνει αυτή τη φορά νέες πληροφορίες στο εξωτερικό του περιβάλλον

-το εξωτερικό περιβάλλον μεταβάλλεται σε συνάρτηση με αυτά τα νέα δεδομένα

-τα δύο συστήματα αλληλεπιδρούν ξανά Την ίδια εποχή οι αρχές του CIAM και η τελικότητα που τις διέτρεχε σε επίπεδο σκοπών επιδίωκαν διακριτά συστήματα, μάλλον σε κατάσταση ηρεμίας.

Οι 'ενότητες ατμοσφαιρών' έχουν χαρακτηριστικά τα οποία χωρίζονται σε δύο κυρίως κατηγορίες:

-τα 'μαλακά', μεταβλητά στοιχεία του σκηνικού της πόλης (το παιχνίδι της παρουσίας και της απουσίας, του φωτός και του ήχου, της ανθρώπινης δραστηριότητας, ακόμη και του χρόνου και των συσχετισμών των ιδεών)

-τα 'σκληρά' στοιχεία του σκηνικού της πόλης (το μέγεθος και το σχήμα των κτιρίων).

Εύκολα συνειδητοποιούμε ότι η διάκριση μεταξύ 'μαλακών' και 'σκληρών' χαρακτηριστικών θα μπορούσε να είναι και διάκριση μεταξύ 'ποιοτικών' και 'ποσοτικών', 'μεταβλητών' και 'στατικών' χαρακτηριστικών αντίστοιχα.

Συνειδητοποιούμε ότι αυτό στο οποίο δίνεται έμφαση στην περιπλάνηση είναι η αλληλεπίδραση των στοιχείων που κατασκευάζουν μια ατμόσφαιρα. Αναδεικνύεται η ζύμωση των στοιχείων (ο τρόπος που αυτά εξελίσσονται, γίνονται) καθώς και η αλληλεπίδραση τους με τον περιπλανώμενο.

Ως φυσική λογική συνέχεια, οι ενότητες ατμοσφαιρών αλληλεπιδρούν μεταξύ τους δημιουργώντας αυτό το οποίο οι καταστασιακοί αποκαλούσαν 'κόμβους ατμοσφαιρών' για να προσδιορίσουν τις περιοχές εκείνες που λειτουργούν σαν συνδετικοί δεσμοί στις οποίες ο περιπλανώμενος συνήθως επανέρχεται κατά τη διάρκεια της δράσης λόγω της έλξης που ασκούν τα χαρακτηριστικά της σε αυτόν και τη δράση του (5). 5. Γενικά δε μπορούμε να διαχωρίσουμε το δράστη από την πράξη του γιατί σε αυτή την περίπτωση θα οδηγούμασταν στην αναγκαστική αποδοχή εξάλειψης είτε των ατμοσφαιρών των ενοτήτων είτε της προσωπικότητας του ατόμου. Ωστόσο μια περιπλάνηση υπάρχει περίπτωση να γίνεται μέσω περιοχών οι οποίες δε διαθέτουν χαρακτηριστικά τα οποία να είναι ισχυρά αρκετά ώστε να συνθέσουν μια ατμόσφαιρα. Σε αντιστοιχία με τους κόμβους υπάρχουν και οι περιοχές εκείνες που αποτελούν απλά κενά τα οποία απλά κανείς καλείται να διασχίσει αναζητώντας μια νέα ατμόσφαιρα. (Αυτό δεν είναι γνωστό από την αρχή καθώς από τη στιγμή που εξετάζουμε σχέσεις μια ενότητα με ισχυρή ατμόσφαιρα τη μια στιγμή μπορεί να ομοιάζει συστήματος σε κατάσταση πολύ κατώτερη –ενεργειακά- κάποια άλλη στιγμή.) Η συνέχεια των ατμοσφαιρών σε αυτή την περίπτωση διακόπτεται με μάλλον αποπροσανατολιστικό συναίσθημα. Η δυνατότητα επανάληψης της πράξης της περιπλάνησης ωστόσο σαφώς μπορούσε να αναδείξει περιοχές οι οποίες διατηρούσαν μια σταθερά έντονη ατμόσφαιρα (6).6. Η κίνηση των περιπλανώμενων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ότι:

-έλκεται και συγκεντρώνεται, από μια ατμόσφαιρα

-απωθείται και διαχέεται, από μια ατμόσφαιρα

-μένει αμετάβλητη οπότε και μπορούν να εμφανιστούν κάποιες υποπεριπτώσεις: 1. να συνεχιστεί η πορεία με βάση το δίκτυο της πόλης

2. να αλλάξει η πορεία με βάση την επιθυμία του ατόμου

3. να αλλάξει η πορεία με βάση ένα προεπιλεγμένο αλγόριθμο ο οποίος σκοπό έχει να ενισχύσει ένα ποιοτικό ή ένα ποσοτικό χαρακτηριστικό της πόλης ανάλογα με την επιθυμία του περιπλανώμενου.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτούσε η στρατηγική εκκίνησης της περιπλάνησης η οποία μπορεί να αποφασιζόταν από τον ίδιο τον περιπλανώμενο ή από κάποιο άλλο άτομο, από έναν αλγόριθμο που έθετε ο ίδιος ή έναν αλγόριθμο που έθετε κάποιο άλλο άτομο. Θεωρώ ότι το στρίψιμο ενός κέρματος ή η επιλογή ενός κλήρου για τη λήψη μιας απόφασης εμπίπτουν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες ή στο συνδυασμό αυτών. Αυτές οι περιοχές σαφώς ήταν και οι αγαπημένες για τους περιπλανώμενους (7). 7. ' Ένα ή περισσότερα άτομα που ρίχνονται στην περιπλάνηση απαρνιούνται, για κάποιο μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα, τους λόγους για τους οποίους συνήθως μετακινούνται και δρουν, τις σχέσεις τους, τις δουλειές τους και τις συνηθισμένες διασκεδάσεις τους, για να αφεθούν ελεύθερα όπου τα πάει ο χώρος κι οι συναντήσεις που αντιστοιχούν σε αυτόν. Σ' αυτό το πείραμα το τυχαίο παίζει λιγότερο σημαντικό ρόλο απ' όσο θα νόμιζε κανείς: από τη σκοπιά της περιπλάνησης κάθε πόλη έχει ένα ψυχογεωγραφικό ανάγλυφο, έχει σταθερά σημεία ή στροβίλους που απαγορεύουν την πρόσβαση σε ορισμένες ζώνες ή την έξοδο από αυτές.

Στην ενότητα της όμως η περιπλάνηση περιλαμβάνει ταυτόχρονα αυτή την ελευθερία μετακίνησης και την αναγκαία αντίφαση της, την κυριαρχία πάνω στις ψυχογεωγραφικές μεταβολές- η οποία κερδίζεται με τη γνώση και των υπολογισμό των δυνατοτήτων τους.'

Καταστασιακή Διεθνής τεύχος 2ο στο Internationale Situationiste, το ξεπέρασμα της τέχνης (ανθολογία κειμένων της καταστασιακής διεθνούς) μετάφραση Γιάννης Δ. Ιωαννίδης, Ύψιλον βιβλία Ιούνιος 1999, Αθήνα σελ 84 Συνειδητοποιούμε άρα το αυτονόητο ότι συνήθως η περιπλάνηση ως δράση δεν είναι μια καθαρά αυτοματοποιημένη δραστηριότητα που στηρίζεται στο τυχαίο αλλά ούτε και μια απόλυτα λογική δραστηριότητα. Προκύπτει ότι η περιπλάνηση εξαρτάται από τη στιγμή που γίνεται και αποκτά ένα σχεδόν ψυχαναλυτικό (8) 8. Σύμφωνα με τον Lacan. χαρακτήρα καθώς κάνει ορατό κάτι το οποίο αποτελεί εσωτερική κατάσταση (9). 9. '…ο πρωταρχικός αστικός χαρακτήρας της περιπλάνησης, στο στοιχείο του των μεγάλων βιομηχανικώς μεταμορφωμένων πόλεων –αυτά τα κέντρα δυνατοτήτων και νοήματος- θα μπορούσαν να εκφραστούν με τη φράση του Μαρξ “Οι άνθρωποι δε μπορούν να δουν τίποτα γύρω τους το οποίο δεν είναι δική τους εικόνα, καθετί μιλάει σε εκείνους μέσω των εαυτών τους. Το ίδιο τους το τοπίο είναι ζωντανό”.'

Βλ σημ 4 σελ 87 Βέβαια αυτή η διάσταση είναι πιο έντονη όταν ο περιπλανώμενος αφήνεται (let go) κατάσταση πολύ κοντινή στην αναγκαστική κατάσταση στην οποία θα πρέπει να βρίσκεται ένα άτομο το οποίο υποβάλλεται σε ψυχανάλυση

Οι ψυχογεωγραφικοί χάρτες

Οι περιπλανήσεις καταγράφονταν με τη μορφή χαρτών οι οποίοι και ονομαζόντουσαν 'ψυχογεωγραφικοί χάρτες'. Μετά το πέρας της περιπλάνησης οι χάρτες αυτοί κατασκευάζονταν από μνήμης (10). 10. Αυτό δε συνέβαινε για λόγους που αποζητούν τη δημιουργία ενός αρχείου αλλά για λόγους μελέτης περισσότερο των συνθηκών που επικράτησαν στη δράση της περιπλάνησης. Με δεδομένο ότι το τέλος της περιπλάνησης ερχόταν συνήθως μετά από βιολογική κόπωση η κόπωση αυτή διύλιζε κατά κάποιο τρόπο και τις σημαντικές ενότητες από αυτές που δεν εμφάνιζαν κάποιο ενδιαφέρον. Αποτελούνταν από κομμάτια 'επισήμων' χαρτών των πόλεων όπου η περιπλάνηση γινόταν. Οι 'ενότητες ατμοσφαιρών' της συγκεκριμένης περιπλάνησης κοβόντουσαν και τοποθετούνταν με τρόπο ο οποίος δεν είχε σχέση με τον προσανατολισμό, αλλά με τρόπο ο οποίος είχε να κάνει με τη διαδρομή που ακολουθήθηκε κατά τη διάρκεια της περιπλάνησης. Οι 'κόμβοι' αναδεικνυόντουσαν σε σχέση με τις 'δευτερεύουσες' ενότητες (11) 11. Είτε μέσω της κλίμακας είτε μέσω της τοποθέτησης σε πιο κεντρικό σημείο στον 'ψυχογεωγραφικό χάρτη'. και τα στοιχεία αυτά συνδεόντουσαν με βέλη τα οποία υποδείκνυαν την πορεία του περιπλανώμενου καθώς και τα σημεία που ξεκίνησε και τελείωσε η περιπλάνηση. Οι χάρτες αυτοί δεν είχαν κλίμακα και αυτό επέτρεπε να τονιστεί μια 'ενότητα' με το να προβληθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα. Έτσι μια μικρή γειτονιά μπορεί να εμφανιζόταν μεγαλύτερη από μια ολόκληρη συνοικία αν η ατμόσφαιρα αυτής ήταν πιο ισχυρή. Την ίδια στιγμή ωστόσο δεν υπήρχε αξιολογικό σύστημα στην απεικόνιση των ατμοσφαιρών με αυστηρό τρόπο καθώς δεν υπήρχε πάγια κλίμακα απεικόνισης των ατμοσφαιρών των ενοτήτων. Φυσικά ολόκληρα ενδιάμεσα μέρη δεν απεικονιζόντουσαν καθώς δεν είχαν καμιά ουσιαστική σημασία για την περιπλάνηση. Αυτό το οποίο προέκυπτε δεν ήταν ένα δίκτυο 'θραυσμάτων' πόλης. Το θραύσμα εμπεριέχει αναγκαστικά την έννοια του συνόλου, μέσω της εποπτείας του. Αν τα μέρη αυτά είναι μέρος ενός συνόλου τότε αναγκαστικά θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι το σύνολο υπακούει σε κάποιον αδιάβλητο κανόνα. Τα μέρη αυτά στη πράξη αποτελούσαν γεγονότα όχι ενός ιστού (αστικού, πολεοδομικού) αλλά ενός πεδίου δυνάμεων (12). 12. 'Τα γεγονότα υπακούν στη τύχη μόνο αν κάποιος δε γνωρίζει τους νόμους στους οποίους υπακούν.'

Guy Ernest-Debord, 'L' architecture et le jeu', Potlach no20, Paris, May 1955 Η δυναμική της περιπλάνησης αναδεικνύει τις ατμόσφαιρες αυτές ως γεγονότα και όχι η γειτνίαση και η εγγύτητα όπως υποδηλώνει ένας ιστός. Αυτό συμβαίνει διότι είναι δυνατό σε μια περιπλάνηση να μην 'ενεργοποιηθεί' καθόλου η δυναμική μιας περιοχής ακόμη και αν η περιπλάνηση είναι σχεδόν κυκλική. Δεν υπάρχει κάτι επειδή απλά απεικονίζεται στο χάρτη αλλά επειδή παρουσιάζει κάποια δυναμική (13). 13. Αναγκαστικά οδηγούμαστε και στην υπόθεση ενός μη ομαλού πεδίου δυνάμεων, πεδίο στο οποίο είναι δυνατό να υπάρξουν γειτονικά σημεία τα οποία χωρίζονται από ένα χάσμα κατά τον ίδιο τρόπο που εμφανίζονται τα όρη και οι κοιλάδες σε ένα σεισμογράφημα. Αυτό ενισχύει και τη θέση που θεωρεί ότι μπορεί να υπάρξει η κατασκευή μιας κατάστασης αν και την ίδια στιγμή η θεώρηση αυτή αποδέχεται ότι δεν είναι αναγκαστικό να συναντήσουμε αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι χάρτες αυτοί απεικόνιζαν κάτι το οποίο θύμιζε μια πόλη μέσα σε μια πόλη. Αυτό το οποίο μοιάζει να περιγράφει καλύτερα τη κατάσταση είναι το διαδοχικό δίπλωμα ενός χάρτη (το δίπλωμα εξαρτάται από την περιπλάνηση) αλλά την ίδια στιγμή δεν υπάρχει η αντίθετη κίνηση δηλαδή το ξεδίπλωμα του χάρτη διότι στις μεγάλες σε έκταση πόλεις όπου εφάρμοζαν την περιπλάνηση ήταν αδύνατο να έχουν διασχίσει ολόκληρη την πόλη για λόγους καθαρά βιολογικούς (14). 14. Αναφέρεται ότι είχαν υπάρξει περιπλανήσεις που κράτησαν και μερικέ ημέρες ωστόσο τα όρια της πραγματικότητας και του μύθου δεν ήταν ποτέ διακριτά και σαφή στα πλαίσια της λειτουργίας της συγκεκριμένης ομάδας. Κοιτάζοντας κανείς πολλούς χάρτες παρατηρεί ότι υπήρχαν συγκεκριμένες ενότητες οι οποίες επανέρχονταν διαρκώς οι ιδιότητες των οποίων θα θέσουν και τη βάση αυτού που έγινε γνωστό ως η καταστασιακή πόλη ή η πόλη των καταστάσεων (15). 15. Δε θα γίνει αναφορά στα μέρη αυτά και στα χαρακτηριστικά τους παρά γενικά καθώς σκοπός του παρόντος κειμένου δεν είναι η διάσταση που αφορά στον τρόπο ζωής των μελών της καταστασιακής διεθνούς όσο η ανάγνωση κάποιων μεθόδων και στρατηγικών που μπορούν να επαναληφθούν καθώς μπορούν να αποτελέσουν ένα κανόνα.

Τα στοιχεία της καταστασιακής πόλης (16). 16. Η περιπλάνηση ισχυρίζεται ο Debord 'αποκτά ένα διπλό νόημα, δραστήρια παρατήρηση των παρόντων αστικών συσσωρεύσεων και αυτό της ανάπτυξης της υπόθεσης πάνω στη δομή της καταστασιακής πόλης.' Βλ σημ1 σελ 87

Το βασικό πρόγραμμα της καταστασιακής διεθνούς όσον αφορά την κατασκευασμένη πόλη περιγράφεται από αυτό το οποίο αποκαλούσαν ενωτική πολεοδομία (unitary urbanism). Βασικό στοιχείο αυτής της θεώρησης ήταν ο συμμετοχικός χαρακτήρας στη δημιουργία και τη λειτουργία αυτής. Η ενωτική πολεοδομία αντιμετωπίζει την αστική κατάσταση ως ένα παιχνίδι στο οποίο κάποιος συμμετέχει (17). 17. Η εμμονή με το παιχνίδι είναι διάχυτη σε όλα τα κείμενα των καταστασιακών. Ενδεικτικά Alice Becker-Ho και Guy Debord, Το παιχνίδι του πολέμου, Ελευθεριακή κουλτούρα Φεβρουάριος 2004, Αθήνα Η καταστασιακή πόλη στηρίζεται στην εναλλαγή των ατμοσφαιρών. Οι ατμόσφαιρες αυτές ωστόσο δεν ανακαλύπτονται αλλά αντίθετα δημιουργούνται για αυτό και ονομάζονται 'καταστάσεις' (situations). Οι καταστάσεις διαφέρουν από τα γεγονότα και τις ατμόσφαιρες κυρίως στο σημείο ότι είναι δυνατό να 'κατασκευαστούν' ενώ τα προηγούμενα έχουν χαρακτηριστικά μοναδικά (singular) και μη-αποδόσιμα (in-attributable). Σε αντίθεση με τις πόλεις της εποχής που γίνονται όλο και περισσότερο 'θεαματικές' η καταστασιακή πόλη έχει ως βάση της τη συμμετοχή στη 'κατασκευή των καταστάσεων' και την περιπλάνηση, πρακτικές οι οποίες σκοπό έχουν να απελευθερώσουν τους κατοίκους από τους προκατασκευασμένους ρόλους τους και να τους κάνουν από θεατές - δράστες (18).

18. 'Η πολεοδομία είναι ο σύγχρονος τρόπος εκτέλεσης του αδιάκοπου έργου που διαφυλάσσει την ταξική εξουσία: η διατήρηση της εξατομίκευσης των εργαζομένων που τους είχαν επικίνδυνα συγκεντρώσει οι αστικές (urbaine) συνθήκες παραγωγής.' Γκυ Ντεμπόρ, Η κοινωνία του θεάματος, Εκδοτική Θεσσαλονίκης 1986, Θεσσαλονίκη, σελ 121 Οι καταστάσεις είναι ενότητες οι οποίες χαρακτηρίζονται από διαφορετικά χαρακτηριστικά τα οποία εξαρτώνται μόνο από την επιθυμία των κατασκευαστών (μαλακά – σκληρά, σύγχρονα – παλιά, ευέλικτα – μη ευέλικτα, αυστηρά - παιγνιώδη) και οι οποίες τοποθετημένες σε διαδοχή σκοπό έχουν να επαναλαμβάνουν στα μεταξύ τους όρια κάτι σαν εμπειρικό σοκ στους περιπλανώμενους το οποίο στηρίζεται κυρίως στη σχεδόν 'αποκαλυπτική' και αποπροσανατολιστική λογική αυτών (19). 19. “Η καταστασιακή πόλη ήταν ένα συνεχές παιχνίδι αντιπαραβολών, μεταξύ έγκλειστων και ανοιχτών χώρων, σκοταδιού και φωτισμού, κυκλοφορίας και απομόνωσης.”Simon Sadler, “the situationist city”, MIT Press 1999, London, England σελ 71-72Αναφέρω τη δήλωση για να αποφευχθεί η σύγκριση με αυτό το οποίο σήμερα αποκαλούμε θεματικά πάρκα και το οποίο έχει περισσότερη σχέση με την αναπαραγωγή του γραφικού υπό τη μορφή της εξομοίωσης. Είναι προφανές ότι ως ομάδα που αποδεχόταν τον πρωτοποριακό χαρακτήρα αυτό το οποίο προσδιορίζει είναι μια ουτοπική κατάσταση η οποία και εντάσσει την ομάδα στον μοντερνισμό με κάθε επακόλουθο αυτού. Εξωτερικά η καταστασιακή πόλη ακολουθεί τη λογική του cluster ως αποτέλεσμα της ανάγκης ενσωμάτωσης αυτής της διαρκής κίνησης της περιπλάνησης (20). 20. Την ίδια εποχή τα σχέδια και οι θεωρίες των Allison και Peter Smithson, Peter Cook, Yona Friedman, Cedric Price, Superstudio, Colin Rowe, Archizoom και των Μεταβολιστών παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες με αυτά των καταστασιακών και του Constant (o οποίος υπήρξε μέλος της ομάδας αυτών) είτε σε επίπεδο θεωρίας είτε φορμαλιστικό το οποίο δεν αποδεικνύει τίποτε απολύτως αλλά αναφέρεται καθαρά υπό το πρίσμα του συσχετισμού.

Συμπεράσματα.

Σε αντίθεση με την πόλη ως θέαμα οι καταστασιακοί εισάγοντας ένα είδος παράδοξου νομαδισμού (μέσω της περιπλάνησης) φτάνουν στη σύλληψη της πόλης ως ένα άθροισμα κατασκευασμένων καταστάσεων οι οποίες σκοπό έχουν να διαρρήξουν τις σχέσεις που διέπουν το κοινωνικό γίγνεσθαι στο καπιταλιστικό σύστημα της εποχή τους. Ο ουτοπικός χαρακτήρας των υποθέσεων αυτών εγκαθιστούν μεν μια παγιωμένη χρονικότητα η οποία ωστόσο στηρίζεται σε μια κατάσταση αέναου γίγνεσθαι υπόθεση που αναπαραγάγει κατά κάποιο τρόπο τις κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες συσχετίζονται με τη σπατάλη και την ανάλωση. Ο ελεύθερος χρόνος ως αγαθό και μέτρο της εξουσίας του θεάματος μετασχηματίζεται σε έναν μονάχα ελεύθερο χρόνο ο οποίος αναγκαστικά τροποποιεί αυτό που βρίσκει μπροστά του την κάθε στιγμή χωρίς να αναμένει για κάποια συνθήκη ή για κάποια οριακή καμπή. Η περιπλάνηση είναι μια 'εργένικη μηχανή' που εστιάζει στο να αναπαράγει τον εαυτό της (το υπάρχον) σε κάθε έκφανση αυτής και με κάθε αφορμή εισάγοντας το χαρακτήρα της απόλαυσης.